Με 8 νέες αιτήσεις για άδειες φωτοβολταϊκών στη λίμνη Πολυφύτου να κατατέθηκαν τον Φεβρουάριο στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και Υδάτων, η κυβέρνηση βγάζει από την “κατάψυξη” και επαναφέρει στο τραπέζι τα πλωτά φωτοβολταϊκά, δύο σχεδόν χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου.
Το νέο πλαίσιο θα συμπεριληφθεί σε πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση τις επόμενες μέρες, ανοίγοντας τον δρόμο για 10 θαλάσσια πιλοτικά έργα δυναμικότητας από 0,5MW έως 1 MW, στα οποία θα επιτρέψει να εξαιρεθούν από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες υποβολής προσφορών και να μπορούν να συνάπτουν Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης Διαφορικής Προσαύξησης έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024.
Ανάλογος σχεδιασμός υπάρχει και για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε τεχνητές λίμνες με κατά προτεραιότητα σύνδεση στο δίκτυο και λειτουργική ενίσχυση. Και εδώ η πολιτική ηγεσία του υπουργείου θα δώσει προτεραιότητα σε 10 πλωτά έργα έως 8 MW (τεχνητές λίμνες, λιμνοδεξαμενές) που δεν διέπονται από κάποιο ιδιαίτερο καθεστώς προστασίας καθώς και σε τεχνητά υδάτινα σώματα που έχουν δημιουργηθεί σε εξαντλημένες εξορυκτικές εκμεταλλεύσεις μεταλλείων, ορυχείων, λατομείων κ.λπ. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεν σχεδιάζει επί του παρόντος τουλάχιστον κάποια παρέμβαση για την εγκατάσταση πλωτών φωτοβολταϊκών σε φυσικές λίμνες.
Στη θάλασσα
Για τις αιτήσεις χορήγησης Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης με το δίκτυο, ο νόμος θα επιτρέπει στον επενδυτή να επιλέξει εάν θέλει να τις υποβάλλει στον ΔΕΔΔΗΕ ή στον ΑΔΜΗΕ. Επίσης ενώ το ηλεκτρικό δίκτυο της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας θεωρείται κορεσμένο και ο ΔΕΔΔΗΕ έχει πάψει να δέχεται αιτήσεις για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης για φωτοβολταϊκά, ο νόμος προβλέπει ότι στην περίπτωση πιλοτικών θαλάσσιων πλωτών φωτοβολταϊκών σταθμών θα τις δέχεται κατ΄ εξαίρεση.
Το ΥΠΕΝ με τη νέα αυτή ρύθμιση προσβλέπει στο να ενθαρρύνει την ανάπτυξη πλωτών φωτοβολταϊκών σε θαλάσσια ύδατα, με μικρής αρχικά εμβέλειας έργα, που όμως θα είναι ενδεικτικά του πραγματικού επενδυτικού ενδιαφέροντος, γι’ αυτό και θέτει αυστηρή προθεσμία για τη διασφάλιση λειτουργικής ενίσχυσης. Επιπλέον, επιχειρεί να αποτρέψει φαραωνικά σχέδια που δεν εμφανίζουν καμία ρεαλιστική βάση όχι μόνο από περιβαλλοντικής σκοπιάς αλλά και από τεχνολογικής και οικονομικής, και δημιουργούν ένα αρνητικό κλίμα γύρω από επενδύσεις στην τεχνολογία των φωτοβολταϊκών πάνελ πάνω στο νερό που ωριμάζει και αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς διεθνώς.
Δύο φαραωνικού τύπου έργα έχουν υποβληθεί για αδειοδότηση στην αρμόδια αρχή (ΡΑΑΕΥ). Το πρώτο εκτείνεται σε τρεις περιφερειακές ενότητες (Βοιωτίας, Εύβοιας, Φθιώτιδας) και τέσσερις δήμους (Δομοκού, Θηβαίων, Κύμης-Αλιβερίου και Μαντουδίου – Λίμνης – Αγίας Αννας), με ισχύ 11,6 γιγαβάτ! Τα φωτοβολταϊκά που προβλέπεται να εγκατασταθούν, σε περίπτωση αδειοδότησής τους, θα καλύψουν την επιφάνεια της θάλασσας σε έκταση 31,5 τετραγωνικών χιλιομέτρων στον βόρειο Ευβοϊκό Κόλπο, 57,2 τ.χλμ. στον νότιο Ευβοϊκό και 6,9 τ.χλμ. στον κόλπο της Δομβραίνης.
Φορέας υλοποίησης του εν λόγω έργου είναι μια εταιρεία η οποία συστήθηκε μόλις δύο μήνες πριν από την ανάρτηση της αίτησής της στην ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ και με κεφάλαιο μόλις 1.500 ευρώ. Ενα ακόμη φαραωνικό έργο, ισχύος 7 GW, έχει αιτηθεί άδεια για εγκατάσταση πλωτού φωτοβολταϊκού στην περιοχή της Αμφιλοχίας από άλλη εταιρεία με εταίρους φυσικά πρόσωπα που εμφανίζονται και στην προηγούμενη εταιρεία. Αν και τις αιτήσεις δεν φαίνεται να τις έχουν πάρει σοβαρά ούτε στη ΡΑΑΕΥ ούτε στο ΥΠΕΝ, αφού εκτός των άλλων η τεχνολογία των πλωτών φωτοβολταϊκών δεν μπορεί να υποστηρίξει τέτοιου μεγέθους έργα, έχουν καταφέρει να σηκώσουν στο πόδι δήμους και περιφέρειες και να ενισχύσουν το αρνητικό κλίμα κατά των ΑΠΕ.
Μικρότερης κλίμακας έργα (1 MW) έχουν υποβληθεί για αίτηση στη ΡΑΑΕΥ για θαλάσσια περιοχή της Βοιωτίας στη θέση Δoμβραίνα (δύο έργα) και στην Κάρυστο στη θέση Στύρα (επίσης δύο έργα).
Σε τεχνητές λίμνες
Πρόκειται για έργα υψηλού κόστους που παρότι διεθνώς δεν αναπτύσσονται σε μεγάλη κλίμακα, στην Ελλάδα υπάρχει ήδη μια κρίσιμη μάζα άνω των 800 MW σε τεχνητές λίμνες και ταμιευτήρες από εταιρείες όπως η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή με δύο έργα 120 MW και 42 MW αντίστοιχα, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες με 50 ΜW, η γερμανική BayWa με 115 MW κ.α.
Το θεσμικό πλαίσιο επιτρέπει την τοποθέτηση πλωτών φωτοβολταϊκών συστημάτων στις τεχνητές λίμνες και στους ταμιευτήρες που αποτυπώνονται στα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) των υδατικών διαμερισμάτων της χώρας και δεν εμπίπτουν σε κανένα καθεστώς προστασίας, με την κάλυψη να φτάνει σε ποσοστό έως και 10% της έκτασής τους.
Κατά την εγκατάσταση και λειτουργία των φωτοβολταϊκών συστημάτων, δεν θα πρέπει να παρεμποδίζεται η αλιευτική, ναυταθλητική και οικοτουριστική δραστηριότητα εντός των τεχνητών λιμνών και ταμιευτήρων και των παραλίμνιων ζωνών.
Όσον αφορά τη χωροθέτηση θαλάσσιων πλωτών φωτοβολταϊκών σταθμών στις θαλάσσιες περιοχές της χώρας θα επιτρέπεται, εφόσον αυτές δεν εντάσσονται σε ιδιαίτερο θεσμικό καθεστώς ρητής απαγόρευσης της εγκατάστασης και δεν αποτελούν ζώνες αποκλεισμού.
Οι επενδυτές προτιμούν τα ήσυχα νερά των λιμνών
Τα πλωτά φωτοβολταϊκά είναι μια νέα τεχνολογία που αναπτύσσεται σε ολόκληρη την Ευρώπη, κυρίως σε τεχνητές λίμνες υδροηλεκτρικών σταθμών, σε αρδευτικές λίμνες, όπως και σε λίμνες που έχουν δημιουργηθεί σε ορυχεία άνθρακα. Βασικό τους πλεονέκτημα σε σχέση με τα χερσαία είναι ότι δεν απαιτούν αγορά γης για την εγκατάστασή τους. Το κόστος, ωστόσο, της συγκεκριμένης τεχνολογίας παραμένει υψηλό, αν και μειούμενο διεθνώς, ενώ τα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά δεν έχουν επιτρέψει μέχρι στιγμής μεγάλης κλίμακας έργα.
Στην περίπτωση των πλωτών φωτοβολταϊκών συστημάτων, το ηλιακό πάνελ αντί να τοποθετείται στην ξηρά, προσδένεται πάνω σε έναν πλωτήρα, ο οποίος συνδέεται με το ηλεκτρικό δίκτυο με υποβρύχιο καλώδιο. Το νερό κάτω από τα πάνελ τα διατηρεί δροσερά, αυξάνοντας την απόδοση των έργων.
Οι επενδυτές στην Ελλάδα, όπως και στην Ευρώπη, προτιμούν τα ήσυχα νερά των τεχνητών λιμνών από τις φυσικές ή τις θάλασσες για την εγκατάσταση πλωτών φωτοβολταϊκών. Επενδυτικά έργα για συνολική ισχύ πάνω από 800 MW έχουν υποβληθεί σχεδόν σε όλες τις τεχνητές λίμνες και ταμιευτήρες της χώρας. Τα έργα μοιράζονται κυρίως η ΔΕΗ Ανανεώσιμες και η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή από ελληνικές εταιρείες και από ξένες η γερμανική BayWa και η γαλλική Αcuo, πρωτοπόρες του κλάδου στην Ευρώπη. Η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή έχει διασφαλίσει άδειες για την ανάπτυξη πλωτού φωτοβολταϊκού ισχύος 120 MW στον τεχνητό ταμιευτήρα Καστρακίου, ενός δεύτερου ισχύος 103 MW στον τεχνητό ταμιευτήρα Πουρναρίου και ενός τρίτου, ισχύος 42 MW, στον τεχνητό ταμιευτήρα Στράτου.
Ένα λιγότερο φιλόδοξο πρόγραμμα για την εγκατάσταση πλωτών φωτοβολταϊκών, συνολικής ισχύος 50 MW, στην τεχνητή λίμνη Πολυφύτου και σε λιμνοδεξαμενή στη Φλώρινα προωθεί η “ΔΕΗ Ανανεώσιμες”.
Το επενδυτικό σχέδιο της γαλλικής Acuo, που λειτουργεί ένα από τα μεγαλύτερα πλωτά φωτοβολταϊκά πάρκα στην Ευρώπη ισχύος 17 MW κοντά στην Αβινιόν, προβλέπει την ανάπτυξη έργων συνολικής ισχύος 200 MW σε ταμιευτήρες νερού, όπως Καλαμακίου, Γλαύκης, Πλατύκαμπου, Ελευθέριου Δήμητρας. Η γαλλική εταιρεία προωθεί επίσης την ανάπτυξη πλωτών φωτοβολταϊκών συνολικής ισχύος 200 MW στα υδάτινα κανάλια, ιδιοκτησίας ΤΟΕΒ Πηνειού και ΓΟΕΒ Θεσσαλίας. Η εταιρεία έχει υπογράψει μάλιστα μνημόνιο συνεργασίας με την Περιφέρεια Θεσσαλίας για την αξιοποίηση των υδάτινων επιφανειών του ΤΟΕΒ Πηνειού.
Η γερμανική BayWa, η οποία κατασκεύασε το μεγαλύτερο πλωτό φωτοβολταϊκό της Ευρώπης στην Ολλανδία, διασφάλισε από τη ΡΑΑΕΥ άδεια για ισχύ 115,8 MW στη θέση «Κρεμαστά Ι», μέσω της θυγατρικής της εταιρείας Iliako Power VIII. Επίσης, μια ακόμη άδεια για πλωτό φωτοβολταϊκό σταθμό αντίστοιχης ισχύος στη θέση «Κρεμαστά ΙI» μέσω της θυγατρικής της Iliako Power IX.
