Χρόνιες γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, ολιγωρίες προηγούμενων κυβερνήσεων, μεγάλες καθυστερήσεις από μπαράζ προσφυγών στη Δικαιοσύνη και υψηλά ρίσκα για τους δυνητικούς επενδυτές από περιβαλλοντικά προβλήματα που γεννήθηκαν τις προηγούμενες δεκαετίες σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα στη διεθνή αγορά μετάλλων αλλά και τα υψηλά ενεργειακά κόστη, οδήγησαν σε ναυάγιο την προσπάθεια πώλησης της ΛΑΡΚΟ.
Η πάλαι ποτέ κραταιά μεταλλευτική βιομηχανία έχει κοστίσει μέχρι στιγμής στον Έλληνα φορολογούμενο περισσότερα από 600 εκατομμύρια. Χρειάστηκε έτσι μία γενναία πολιτικά αλλά αυτονόητη οικονομικά απόφαση για το οριστικό κλείσιμό της και κατά τον νόμο, αφού η παραγωγή έχει σταματήσει ήδη εδώ και πολύ καιρό. Θα χρειαστούν όμως και νέες, γενναίες αποφάσεις εάν η χώρα αποφασίσει να αξιοποιήσει τον μεταλλευτικό πλούτο σιδηρονικελίου που της απομένει.
Τη Δευτέρα το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ανακοίνωσε και επίσημα αυτό που η αγορά πιθανολογούσε ήδη εδώ και μήνες: οι διαγωνισμοί για την πώληση των περιουσιακών στοιχείων της ΛΑΡΚΟ, καθώς και των μεταλλευτικών δικαιωμάτων του Δημοσίου και της μεταλλουργίας της Λάρυμνας ακυρώνονται, καθώς ο προτιμητέος επενδυτής που είχε αναδειχθεί από τις διαδικασίες αυτές (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και AD Holdings) γνωστοποίησε την περασμένη Παρασκευή με επιστολή του προς τα συναρμόδια υπουργεία ότι απέσυρε το ενδιαφέρον του.
Στην επιστολή επισημαίνονται μεταξύ άλλων οι δυσμενείς μεταβολές που μεσολάβησαν στην παγκόσμια αγορά της ενέργειας, των μετάλλων και ιδίως των προϊόντων νικελίου, καθώς και οι αλλεπάλληλες και συνεχιζόμενες εμπλοκές στη δικαιοσύνη. Σχετικά ενημερώθηκε και το ΤΑΙΠΕΔ, προκειμένου να προχωρήσει στη ματαίωση του διαγωνισμού που διεξήγαγε για τα μεταλλευτικά δικαιώματα και τη μεταλλουργία της Λάρυμνας.
Η κυβέρνηση σε συνεργασία με το ΤΑΙΠΕΔ θα προχωρήσει άμεσα στην επισκόπηση και, αν κριθεί απαραίτητο, την επανασχεδίαση της δομής της συναλλαγής με σκοπό την προκήρυξη νέου διαγωνισμού με στόχο την εξεύρεση βιώσιμης λύσης μέσω αξιόπιστων ιδιωτών επενδυτών η οποία θα παρέχει ουσιαστική προοπτική στους εργαζόμενους.
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών:
H κυβέρνηση σε συνεργασία με το ΤΑΙΠΕΔ θα προχωρήσει άμεσα στην επισκόπηση και, αν κριθεί απαραίτητο, την επανασχεδίαση της δομής της συναλλαγής με σκοπό την προκήρυξη νέου διαγωνισμού με στόχο την εξεύρεση βιώσιμης λύσης.
Η απόσυρση του επενδυτή έρχεται τεσσεράμισι χρόνια μετά τον Φεβρουάριο του 2020 οπότε και η εταιρεία τέθηκε σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης. Και ενώ παρήλθαν σχεδόν δύο χρόνια από την ανάδειξη προτιμητέου επενδυτή στους παράλληλους διαγωνισμούς για τη μίσθωση του εργοστασίου της Λάρυμνας (από το ΤΑΙΠΕΔ) και την πώληση των μεταλλείων Εύβοιας και Καστοριάς (από την ειδική διαχείριση).
Η ΛΑΡΚΟ τέθηκε σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης τον Φεβρουάριο του 2020, έπειτα από απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών, λόγω της αδυναμίας της να αποπληρώνει συσσωρευμένα χρέη σε προμηθευτές, ασφαλιστικούς οργανισμούς και πιστωτές ύψους 470 εκατ. ευρώ εκ των οποίων τα 351,2 εκατ. ευρώ προς τη ΔΕΗ. Την εταιρεία βάρυνε επίσης από το 2014 η απόφαση της Ε.Ε. για την ανάκτηση κρατικών ενισχύσεων ύψους 135 εκατ. ευρώ.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει εκδώσει δύο αποφάσεις εις βάρος της Ελλάδας για την υπόθεση της ΛΑΡΚΟ, την πρώτη τον Νοέμβριο του 2017, όπου καταδικάζει την Ελλάδα για μη συμμόρφωση με την απόφαση ανάκτησης των κρατικών ενισχύσεων και τη δεύτερη τον Ιανουάριο του 2022 με την οποία επιδικάζει, λόγω της μη συμμόρφωσης, πρόστιμο εις βάρος της Ελληνικής Δημοκρατίας (κατ’ αποκοπήν ποσό ύψους 5.500.000 ευρώ) και χρηματική ποινή ανά εξάμηνο καθυστέρησης μέχρι την πλήρη εκτέλεση της απόφασης (ύψους 4.368.000 ευρώ).
Από τον Φεβρουάριο του 2020 που η ΛΑΡΚΟ ετέθη σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης έχει χρηματοδοτηθεί με περισσότερα από 100 εκατ. ευρώ, ποσό που κατά το μεγαλύτερο μέρος του αντιστοιχεί στις αμοιβές των εργαζομένων.
Για τους εργαζόμενους, οι οποίοι έχουν εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο απολυθεί νομίμως, αποζημιωθεί αλλά και αμειφθεί περαιτέρω με συμβάσεις ορισμένου χρόνου παρά το γεγονός ότι η παραγωγή είχε σταματήσει, έχει τεθεί σε εφαρμογή από το υπουργείο Οικονομικών πακέτο μέτρων “μεταβατικής κάλυψης” που περιλαμβάνει πρόγραμμα απασχόλησης από τη ΔΥΠΑ σε δημόσιους φορείς, και πρόγραμμα για τη στέγαση και την υγειονομική τους κάλυψη.
Για τους εργαζόμενους ισχύουν τα πρόσθετα μέτρα μεταβατικής κάλυψης που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση, στη βάση αντίστοιχης πρόνοιας που είχε ληφθεί σε αντίστοιχες περιπτώσεις (όπως τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά). Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν:
Α. Πρόγραμμα απασχόλησης από τη ΔΥΠΑ σε δημόσιους φορείς, με τα εξής χαρακτηριστικά:
1. Το Πρόγραμμα θα έχει διάρκεια έως δύο έτη για όσους είναι έως 55 ετών και έως επτά έτη για όσους είναι 55 ετών και άνω, με ακαθάριστη μηνιαία αμοιβή 1.210 ευρώ μικτά ή 1.000 ευρώ καθαρά. Οι φορείς αποδοχής περιλαμβάνουν Περιφέρειες, Δήμους, Κέντρα Υγείας, τη ΔΥΠΑ και τον e-ΕΦΚΑ, σε περιοχές κατά το δυνατόν πλησίον των κατοικιών των εργαζομένων.
2. Στόχος του προγράμματος για τους εργαζόμενους 55 ετών και άνω είναι η συμπλήρωση των αναγκαίων προϋποθέσεων για συνταξιοδότηση. Οι εργαζόμενοι αυτοί (έως 320 εργαζόμενοι) μπορούν να απασχοληθούν μέχρι και 7 έτη, ώστε να εξασφαλιστούν μέχρι και τη συνταξιοδότηση τους με μηνιαίο μισθό 1.201 μικτά ή 1.000 ευρώ καθαρά (συνολικό εκτιμώμενο κόστος υποπρογράμματος 40,4 εκατ. ευρώ), στους ακόλουθους φορείς υποδοχείς: Δήμος Αλιάρτου, Δήμος Θηβαίων, Δήμος Λεβαδέων, Δήμος Ορχομενού, Δήμος Χαλκιδέων, Δήμος Κύμης – Αλιβερίου, Δήμος Διρφύων – Μεσσαπίων, Δήμος Μαντουδίου – Λίμνης – Αγίας Άννας, Δήμος Καστοριάς, Δήμος Σερβίων, Δήμος Λοκρών, Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, Περιφέρεια Αττικής, Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας.
3. Αντίστοιχα στόχος του προγράμματος για τους εργαζόμενους κάτω των 55 ετών είναι η μεταβατική τους κάλυψη μέχρι να βρουν απασχόληση μέσω νέου επενδυτή ή αλλού. Οι εργαζόμενοι αυτοί (έως 536 εργαζόμενοι) μπορούν να απασχοληθούν μέχρι και 2 έτη (12 μήνες με δυνατότητα επέκτασης για άλλους 12 μήνες, ύστερα από αίτηση που υποβάλει ο φορέας υποδοχής) με μηνιαίο μισθό 1.201 μικτά ή 1.000 ευρώ καθαρά (συνολικό εκτιμώμενο κόστος υποπρογράμματος 19,5 εκατ. ευρώ), στους ακόλουθους φορείς υποδοχείς: Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθώς και Περιφερειακές Δασικές Υπηρεσίες στα διοικητικά όρια των Περιφερειών Στερεάς Ελλάδας, Δυτικής Μακεδονίας και Αττικής, αυτού. Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.). Ηλεκτρονικός Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (e- ΕΦΚΑ). Περιφέρεια Αττικής, Στερεάς Ελλάδας και Δυτικής Μακεδονίας. Διοικητικές Υπηρεσίες Πανεπιστημιακών Τμημάτων στη Λαμία, τη Θήβα, την Κοζάνη και τη Χαλκίδα. Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ε.Α.Γ.Μ.Ε.). Υπουργείο Υγείας:
- Γενικό Νοσοκομείο Λιβαδειάς
- Γενικό Νοσοκομείο Θήβας
- Γενικό Νοσοκομείο Χαλκίδας
- Γενικό Νοσοκομείο Καστοριάς
- Κέντρο Υγείας Καμένων Βούρλων
- Κέντρο Υγείας Αμφίκλειας
- Κέντρο Υγείας Αταλάντης
- Κέντρο Υγείας Αλιάρτου
- Κέντρο Υγείας Θήβας
- Κέντρο Υγείας Λιβαδειάς
- Κέντρο Υγείας Σχηματαρίου
- Κέντρο Υγείας Οινόφυτων
- Κέντρο Υγείας Αλιβερίου
- Κέντρο Υγείας Ψαχνών
- Κέντρο Υγείας Μαντουδίου
- Κέντρο Υγείας Άργους Ορεστικού
- Κέντρο Υγείας Αμύνταιου
- Κέντρο Υγείας Σερβίων
Υπογραμμίζεται ότι για τα προγράμματα αυτά η ΔΥΠΑ έχει ήδη δημοσιεύσει την υπ’αριθμ. 6/2024 δημόσια πρόσκληση στις 11/06/2024 μέσω της οποίας καλούνται οι ωφελούμενοι να υποβάλλουν τις αιτήσεις τους, καθώς και οι φορείς υποδοχής να δηλώσουν τον αριθμό θέσεων που επιθυμούν.
Β. Μέτρα για τη στέγαση και την υγειονομική κάλυψη των εργαζομένων
Η κυβέρνηση επίσης παράτεινε τη δυνατότητα χρήσης των κατοικιών Λάρυμνας και Αγίου Ιωάννη, μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας διάθεσης των περιουσιακών στοιχείων.
Για το σκοπό αυτό ψηφίστηκε ειδική τροπολογία που δίνει στον Ειδικό Διαχειριστή τη δυνατότητα να κάνει χρήση μέρος των κρατικών ενισχύσεων που έχουν παρακρατηθεί ύψους περίπου 18 εκατ. ευρώ, ώστε να καλύψει τα έξοδα που σχετίζονται, μεταξύ των άλλων, με τη διαμονή των πρώην εργαζομένων της ΛΑΡΚΟ στους οικισμούς που υφίστανται στους χώρους της επιχείρησης, τη διενέργεια πράξεων για την κάλυψη ασφαλιστηρίων συμβολαίων υγείας για αναγκαίες θεραπείες, τη λειτουργία των ιατρείων στους χώρους της ΛΑΡΚΟ και την ανανέωση των συμβάσεων εργασίας του αναγκαίου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού αυτών.
